گیاه ختمی  دارای طبیعتی سرد و تر بوده و از نظر بوعلی سینا معتدل است.

تخم گیاه مدر و تب بر است و گل‌های آن خشک کننده بوده و برای روماتیسم استفاده می‌شود،  ریشه آن خاصیت تب بر داشته و ریشه آن به صورت ضماد برای برای ترمیم زخم مفید است.

ریشه، تخم، گل و برگ ختمی برای کاهش دردهای زایمان اثربخش است، گل و برگ ختمی برای درمان سوختگی مفید بوده و دم کرده گل آن برای بیماری برونشیت اثر شفابخش دارد.

برگ و گل ختمی به صورت دم کرده برای تسکین سرفه مفید است و دم کرده آن برای رفع التهاب گلو مفید بوده و ضماد برگ آن برای التیتام ورم بناگوش، دمل‌ها، ورم مقعد و ورم اعضای بدن اثربخش است.

ضماد برگ آن با چربی و پیه مرغ برای تسکین درد سیاتیکم، درد مفاتصل و نرم کردن ورم‌های سفت اثربخش است.

دم کرده برگ ختمی برای شست و شوی موی سر و نرم کردن آن اثربخش بوده و ختمی را در مصارف دارویی بهتر است با آب زرشک، عسل و رازیانه مصرف کرد.

اثر ریشه ختمی از لاستیک‌هایی که به صورت صنعتی برای مالش لثه کودکان ساخته شده بهتر است،  ضماد و برگ گل ختمی برای بهبود ورم پستان زنان اثربخش بوده و ماده ژلاتینی که خیساندن ساقه گیاه در آب حاصل می شود به صورت استعمال خارجی برای التیام زخم‌های ناشی از بریدگی و سوختگی‌ها اثرات درمانی دارد.

برای تهیه جوشانده ریشه ختمی از یک قاشق ریشه خرد شده در یک لیوان آب جوش به مدت 10 تا 15 دقیقه استفاده می‌شود که سه نوبت در روز مصرف می‌شود.

برای رفع یبوست و تحریک روده‌ها چهار گرم ریشه ختمی را با دو گرم ریشه شیرین بیان و دو گرم لاکتوز مخلوط کرده و صبح ناشتا مصرف می‌کنند.