به گزارش ایسنا، مقاومت باکتری های بیماری زا به آنتی بیوتیک ها یکی از مشکلات مهم بهداشت عمومی در جهان است. با کشف و مصرف آنتی بیوتیک های جدید، برخی از باکتری های بیماری زا به تدریج نسبت به آن ها مقاوم می شوند. شناسایی مولکول های موثر در درمان بیماری ها از منایع مختلف زیستی مانند گیاهان و جانوران سمی مثل مارها مورد توجه قرار گرفته است.

دهان و دندان های نیش مار حاوی باکتری های زیادی هستند. ولی با وجود این آلودگی، عفونت باکتریایی در محل گزیدگی به ندرت اتفاق می افتد. این موضوع نشان می دهد که در سم مارها مولکول های با خاصیت ضد باکتری وجود دارد.

جمیل زرگان، مجید میرزائی ندوشن؛ پژوهشگران مرکز علم و فناوری زیست شناسی دانشگاه امام حسین، به همراه همکارانشان در دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله و موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، با انجام پژوهشی خواص ضد میکروبی و ضد سرطانی سم افعی شاخدار ایرانی را بررسی کردند.

این محققان از روش های مختلفی میزان فعالیت های ضدمیکروبی سم این مار را روی باکتری های باسیلوس سوبتلیس، استافیلوکوکوس اورئوس و اشرشیا کلی مورد آزمایش قرار دادند و نتایج آن را با اثرات آنتی بیوتیک تتراسایکلین مقایسه کردند. همچنین خاصیت ضد سرطانی این سم روی سلول های سرطانی کبد مورد بررسی قرار گرفت.

پژوهشگران این تحقیق بیان کردند که زهر افعی شاخدار ایرانی بیش تر بر باکتری های باسیلوس سوبتلیس، استافیلوکوکوس اورئوس موثر است ولی باکتری اشرشیا کلی را در غلظت های بالاتر از بین می برد. بروز این اتفاق ممکن است به دلیل تفاوت ساختاری و ترکیبات دیواره گونه های مختلف باکتری باشد. همچنین ممکن است ماده موثر در مهار باکتری اشرشیا کلی به مقدار بسیار کم در زهر افعی شاخدار وجود داشته باشد.

همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که غلظت های مختلف سم افعی شاخدار با ایجاد آپوپتوز یا مرگ برنامه ریزی شده سبب از بین رفتن سلول های سرطانی کبد می شود.

از آن جا که این پژوهش در مراحل اولیه قرار دارد، به نظر می رسد انجام آزمایشات بیشتر برای جداسازی، تخلیص و شناسایی مولکول های سم افعی شاخدار برای ساخت داروهای ضد باکتری و ضد سرطان ضروری است.

مار شاخدار ایرانی Pseudocerastes persicus یکی از مارهای سمی خطرناک و از اعضای خانواده افعی هاست. این افعی علاوه بر ایران در کشورهای عراق، پاکستان، افغانستان و عمان نیز گزارش شده و در ایران در مناطق شنی، صخره ای و بوته زارهای استان یزد، خراسان، کرمان، سیستان و بلوچستان، اصفهان، فارس، سمنان، مرکزی، خوزستان، زنجان، تهران، قم و هرمزگان حضور دارد.